نگاه مهندسی به سنگ های ساختمانی

 

سنگ های ساختمانی به صورت خرده سنگ ، لاشه ( سنگ تراشیده ) مالن(سنگ تراشیده و چکش خورده) تخته سنگ صیقلی ( سنگ نما و تزئینی ) به کار برده می شوند. اغلب این سنگ ها به همان شکل به دست آمده از واریزه های کوه ها و معادن و یا با تغییر شکل ( با ابزارهای مختلف ) در پی ها ، سنگ فرش کوچه و خیابان و محوطه ها و غیره به کار می روند. تغییر شکل سنگ ها به صورت خرد کردن ، بریدن و غیره می باشد. و به دلیل اینکه کار زیادی روی آنها صورت نمی گیرد و در قسمت های اصلی و نگهدارنده ساختمان یا راه یا سد و پل و دیواره به کار می روند لذا با عنوان سنگ های زیر بنایی نامیده می شوند.

 

سنگی که در ساختمان مصرف می شود باید سالم باشد و پوسیدگی نداشته باشد. سنگی که در زیر سازی راه و درون ساختمان مصرف می شود. باید وزن فضایی بیش از 1/5 تن بر متر مکعب و فشاری بیش از 40 مگاپاسکال داشته باشد. سنگی که در نمای ساختمان مصرف می شود باید در برابر اثر فیزیکی و شیمیایی نداشته باشد. و در آب وا نرود و با آب ترکیب نشود. سختی آن کمتر آز 3 ، مقاومت فشاری آن کمتر از 80 مگاپاسکال و وزن فضایی آن کمتر از 2 تن به متر مکعب نباشد. سنگی که در سنگ فرش راه مصرف می شود. باید سخت باشد ، آب جذب نکند که در هوای سرد یخ بزند ساییدگی آن کم باشد.

 

سنگ های ساختمانی شامل سنگ های رسوبی (عمدتا آهکی ) ، سنگ های آذرین ( آتشفشانی و نفوذی ) می باشد. سنگ های آهکی به شرطی که دارای تخلخل کم باشند. در پی ساختمان ها و دیواره های بلند و پهن و از سنگ هایی با تخلخل بیشتر معمولا در پله و کف حیاط و به عنوان قرنیز استفاده می شود. برای سنگ های تزئینی از سنگ هایی استفاده می شود که صیقل پذیر بوده و دارای استحکام لازم باشند  از جمله این سنگ ها سنگ های آذرین درونی از قبیل گرانیت ، گرانودیوریت ، گابروسینیت ) ، سنگ های آذرین بیرونی ( مثل بازلت ، آندزیت ) و از سنگ های رسوبی ، سنگ های آهکی ( به دلیل زیبایی ظاهری در انواع مختلف بیشتر مورد توجه هستند ) و ماسه سنگ ها و کنگلومروا می باشد.
 

📌 سنگ ساختمانی:

سنگ طبيعي با كفيت مناسب كه به همان حالت طبيعي اش از معدن استخراج شود و بصورت سنگ تزئيني برش نخورد.
 

📌 سنگ تزئينی:

سنگ طبيعي كه در شكل ها يا اندازه هاي مخصوص يا مشخص انتخاب، تراشيده يا بريده شده و یک يا چند سطح تمام تراش شده داشته و از نظر شيميايي بصورت خام مصرف مي شود.
 

📌 دوام:

معيار توانايي سنگ طبيعي در پايداري و حفظ مشخصات اساسي و بارز آن از لحاظ مقاومت و استحكام، مقاومت در برابر تجزيه و نيز از لحاظ ويژگيهاي ظاهري دوام مبتني به مدت زماني است كه در آن سنگ درحين كاربري اش مشخصات ذاتي خود را حفظ مي كند. اين زمان بسته به محيط و كاربري مورد نظر(مثلاً در فضاي داخلي يا خارجي) متفاوت است.
 

📌 بافت:

  ظاهر اصلاح شده اي از سنگ طبيعي كه با یک يا چند پرداخت سطحي مكانكيي حاصل شود. سطوح پرداخت نشده سنگ مشخصاتي از لحاظ بافت دارند كه در مورد بند2 آمده است.

     1) آن جنبه از ظاهر فيزیکي سنگ كه تابع روابط متقابل دانه ها يا بلورهاست بافت طبيعي سنگ ناميده مي شود.
     2) بافت هاي مربوط به سنگ هاي ساختماني عبارتند از برابر دانه ( تقريباً دانه هاي هم اندازه )  نابرابر دانه (دانه هاي مشخصاً غيرهم اندازه), پورفيري ,درهم متصل شده آواري، آواري با سيمان طبيعي، اما بدون رابطه موزائكيي يا تداخلي، بافت اخيرمختص ماسه سنگها و بعضي از سنگ هاي آهكي است، موزائكيي(دانه هاي جفتهم با مرزهاي مشتركي از صاف گرفته تا نسبتاً منظم و نامتداخل)وگرانوبلاستي.
 

📌 سائيدگي:

كنده شدن مواد يا خرابي تمام تراش سطح دراثر اصطكاك يا ضربه (نكته: سا یيدگي فرايندي است مصنوعي،كنش شيميايي ممكن است به آهنگ سائيدگي اثر بگذارد.)

 

دکترین سنگ 

سنگ به معنای ارزش است متخصصین گروه برآنند تا این معنی را با صنعت سنگ کشور در آمیزند. هدف احیای سنگ در تمام مراحل تولید و کاربری است به عبارت دیگر پایش سنگ از معدن تا ابنیه سالانه بیش از میلیون ها متر مکعب سنگ از معادن کشور به سوی کارخانه های سنگبری حمل می شود این در حالی است. که بر اساس پژوهش های میدانی این مقدار قابلیت افزایشی 2 برابر را  دارا است از سویی سالانه از میلیون ها متر مربع انواع اسلب در کشور تولید می گردد. که این مقدار نیز تا 3 برابر قابل افزایش است هر ساله صدها هزار متر مربع سنگ در ساختمان ها به دلیل اینکه رنگ ، جلا و کیفیت خود را از دست داده است. تعویض می گردد. میلیون ها متر مربع سنگ در بناهای کشور بدون محافظت و نگهداری همه این موارد به معنی هدر رفتن میلیاردها ریال سرمایه ملی کشور است. بر این اساس متخصصین با استفاده از دانش و تخصص داخلی و همکاری مجرب و متخصص خارجی اقدام به مشاوره ، تهیه و ارائه خدماتی نوین نموده است . انواع مواد ، روش ها و تکنیک های استخراج حمل ، ساب و پولیش ، فرآوری ، نگهداری و مرمت مراقبت و بهینه سازی ، از جمله مواردی است که می توان پاویر را در آن پیشتاز و منحصر به فرد دانست به این ترتیب با گام های بلند گروه پاویر با حمایت تولید کنندگان و مصرف کنندگان سنگ ، شاهد تحولی عظیم در روند و رشد اقتصادی صنعت سنگ ایران خواهیم بود.
 

📌 تمیزکردن:

سنگ های گرانیت، مرمر و شیست استفاده شده در نمای ساختمان به تناوب نیاز به شستشو با مواد تمیزکننده رقیق دارند. برای جلوگیری ازکدر شدن همیشگی سطح سنگ های نما حداقل سالی یک بار باید سطح نما را شستشو داد. سطح سنگ آهک به کمک باران به خودی خود پاک نمی شود. بنابراین برای پاک کردن رسوب ها و پوسته های گچی لازم است از برس های سیمی استفاده شود. شستشوی سنگهای آهکی ممکن است موجب بروز شوره و لک پس از خشک شدن و یا ایجاد پوسیدگی شوند؛ لذا کنترل میزان آب مصرفی بسیار مهم است.ماسه سنگها  معمولاً به کمک وسایل مکانیکی و مواد شیمیایی تمیز می شوند. مواد زبر (مانندماسه) برای تمیز کردن سطح سنگ های ساختمان در مورد سنگهای نرم صدمات غیر قابل جبرانی را ایجاد می نماید.

 

📌 نگهداری از سنگ :

معمولا پوششهایی مانند مواد ضد آب سیلیکونی بر اساس دستور العمل و تجربه بر سطوح سنگی پاشیده می شوند. روش سیلیکون ممکن است در حالات خاص موجب افزایش حجم نمک رسوب کرده درسطوح زیرین شود و به مرورمشکل ایجاد کند. این مواد نباید بر روی سطوح فاسد شده پاشیده شوند. پوششهای پلیمری برای استحکام سنگهای پوسیده به کار می روند. این پوششها تا عمق 50 میلیمتر در داخل سنگ نفوذ می کنند و سبب پلیمیریزه شدن و استحکام لایه های داخلی بدون تغییر در نمای سنگی میشوند. معمولا از این مواد برای تعمیر قطعات سنگی کوچک تزئینی که درمعرض خطر آنی قرار دارند استفاده می شود.
 

📌 انبار:

درهنگام انبار کردن سنگها در کارگاه باید آنها را بر اساس نوع و ضخامت دسته بندی و به طور ورقهای عمودی و یا مورب به یکدیگر تکیه داد تا سطوح آنها در معرض مستقیم آب باران و هوا قرار نگیرد و از ایجاد یخبندان بر روی آنها و ضربه خوردن قطعات جلوگیری به عمل آید.

 

بسیاری از سنگ های ساختمانی بر اثر استخراج نادرستی هدر می روند. استفاده از مواد منفجره یا استفاده نا مناسب از امنه های حفاری ممکن است منفجر به ایجاد ترکهایی در سنگ شود. ممکن است برخی از ترکها میکروسکوپی باشند.اما حتی در این مقیاس نیز باعث نفوذ عوامل تخریب و در نتیجه تلاشی سنگ می شوند.در مورد سنگ های لایه لایه فرآوری هایی از قبیل برش و صیقل از جهت سطوح موازی لایه بندی صورت گیرد. اگر در مراحل استخراج ، ساب و صیقل سنگ نیز بی دقتی شود سبب ایجاد ترک در سنگ می شود در نتیجه پدیده هوازدگی سریع خواهد شد. سنگ انتخابی باید از هرگونه درزه، ترک، شکاف یا سایر نقاط ضعف عاری باشد. سنگ را باید قبل از انتخاب آزمایش کرد. آزمایشهای مورد نیاز بر اساس کاربرد سنگ باید تعیین شوند. قبل از انتخاب سنگ باید آن را با مطالعات میکروسکوپی بررسی و در صورت وجود مقادیر بیش از حد کانیهای مضر و ناپایدار به صورت تجمعی از به کاربردن آنها در ساختمان پرهیز نمود.