دسته بندی سنگ به مرمریت و غیر مرمریت شاید بتواند وسیع ترین طیف را از لحاظ مواد تشکیل دهنده، تشکیل دهد. در این نوع سنگ که کاملا ً توسط بازار شناخته شده است، ازسنگهای آهکی تا ماسه سنگ ها قرار دارند. بعضی از آنها جزء دسته سنگهای رسوبی و بعضی سنگ های دگرگونی محسوب می شوند.
آن دسته از مرمریتها که جزء ماسه سنگها محسوب می شوند به طور معمول از دانه های کوارتز تشکیل یافته اند و به وسیله مواد سیمانی به هم متصل شده اند. ماسه سنگها ساختاری لایه لایه دارند و در تمام آنها رگه ها را میتوان دید. دانه های تشکیل دهنده ماسه سنگ از حدود هفتاد میکرون تا چهار میلیمتر قابل رویت است که با درشت شدن دانه ها به «کنگلومروا» تبدیل میشوند. این قطعات ریز و درشت توسط ماده دیگری که نقش سیمان را بازی میکند بهم چسبیده اند. در میان این سیمانها، سیمان سیلیسی با دوام ترین آنهاست. اکسید آهن نیز سیمانی قوی است اما احتمالاً نسبت به سیلیس ضعیف تر می باشد ضمن اینکه باعث رنگی شدن سنگ نیز می شود. رس چسبانندهء با قدرتی نیست، به علاوه موجب جذب رطوبت سنگ میشود لذا سنگ را در برابر یخبندان آسیب پذیر می کند. همیشه ماسه سنگهای سخت و با جذب آب کم، دارای عمر زیادی هستند اما انواع نرمتر آن ممکن است در اثر یخبندان خراب شوند. همانطور که گفته شد، رگه های رسی در سنگ ، نقطه ضعف محسوب می شوند. جرم حجمی ماسه سنگها معمولا ً حدود ۶/ ۲ تن بر متر مکعب است. ماسه سنگها از نقطه نظر جذب آب دامنه گسترده ای دارند. انواع سخت و متراکم آن ،کمتر از یک درصد جذب آب دارند. مقاومت فشاری آن بین شصت تا هشتاد مگاپاسکال است. بسیاری از ماسه سنگها بر اثر قرار گرفتن در معرض جو و به علت اکسیداسیون ترکیبات آهنی موجود در آنها دچار تغییر رنگ می شوند. این تغییر رنگ لزوماً نشانه تخریب سنگ نیست، چرا که گاهی موجب زیباتر شدن سنگ خواهد شد.
قسمتی دیگر از مرمریت ها سنگهای آهکی هستند. این مرمریتها همیشه لایه لایه اند لذا گاهی مرمریتها سنگ آهک ریزدانه نیز نامیده می شوند. این سنگها غالباً درزه یا رگه دارند و بیش از سنگهای نوع ماسه سنگ، در آبهای سطحی قابل انحلال اند. سنگ آهکها دارای بافت متغیری بوده ولی اکثر آنها ریز دانه هستند. آنهایی که درشت دانه هستند، متشکل از بلورهای درشت یا قطعات فسیل اند. انواع ریزدانه قابلیت پرداخت بهتری دارند و پایداری آنها در برابر هوازدگی بیشتر است. سنگهای آهکی معمولا سخت نیستند، در حالیکه سنگ آهکهای متراکم معمولا ً سخت و انواع متخلخل آن سست هستند. انواع مختلف سنگ آهک متراکم سخت، دارای جذب آب پایین و کمتر از دو درصد هستند اما در انواع دیگر با چگالی کمتر که به عنوان
سنگ ساختمانی نیز قابل استفاده اند، جذب آب بیشتری دارند یعنی حدود چهار تا دوازده درصد که اصطلاحاً به آنها –
لایم استون- میگویند. سنگ آهک با داشتن جرم حجمی زیاد، در برابر قلیایی ها مقاوم است.
مرمریت ها در فضای خارجی نوع ترکیب کانیها و اجزاء تشکیل دهنده
مرمریت ها طوری است که اکثراً سریع دچار هوازدگی در سطح وعمق می شوند و به همین دلیل مصرف این سنگ ها در فضای آزاد پیشنهاد نمی شود چراکه در مدت زمان کمی ابتدا سطح آن دچار هوازدگی می شود و سپس با نفوذ آب در رگه های این سنگها شاهد خوردگی و حل شدن آهکهای کناری درزها خواهیم بود. هنگام یخ زدگی و افزایش حجم، کم کم نمای آن دچار ترکهای عمیق می شود. مرمریتهایی که از جنس سنگ آهک هستند ابتدا با فرآیند حل شدن هوا زده میشوند. تأثیر باران یا آبهای سطحی ممکن است، کند و تدریجی رخ دهد ولی حتماً رخ می دهد.این تاثیر احتمالاً به شکل کاملاً غیر یکنواخت خود را نشان خواهد داد. اگر بخشی از سنگ، سیلیسی شده باشد، این قسمت ها در برابر فرآیند انحلال بیش از بخش های کربناتی مجاور مقاومت می کنند و ظاهر سنگ به صورت غیر یکنواخت و آبله رو می شود. گاهی دیده شده که سطح این سنگها پوسته پوسته شده، از سنگ اصلی جدا شده اند.
پس در مجموع استفاده از سنگهای مرمریت برای فضای خارجی مناسب نیست مگر با 3 شرط زیر:
۱- سنگ بسیار ضخیم باشد. یعنی ضخامتی بیش از چهار سانتیمتر داشته باشد آن هم در سنگهای مرمریت سیلیسی و محکم ، این ضخامت باعث عدم نفوذ آب و خوردگی سنگ و موجب تأخیر در در تَرَکهای عمیق میشود.
۲- سطح سنگ ساب خورده نباشد. مثلا ً تیشه ای ، چرمی یا بادبر باشد و یا به هر روش دیگر غیر براق باشد. در اینصورت چنانچه حتی سطح سنگ دچار هوازدگی شد این هوازدگی به علت غیر صاف و غیر براق بودن سنگ، چندان به چشم نمی آید. مثال معروف آن برج آزادی است که در آن از مرمریت جوشقان شهیادی استفاده شده است، آن هم با سطحی غیر براق و به صورت ناصاف و ضخیم. یا استفاده هایی که از
سنگ مرمریت گندمک در فضای خارجی می شود میتواند نمونه ای از استفاده ی مناسب این سنگ باشد. معمولاً این سنگ را به صورت تیشه ای یا سند بلاست یا بادبر استفاده میکنند که سطحی غیر براق دارد و کمترین ضخامت مورد استفاده در آنها نیز ۵/ ۲ سانتیمتر می باشد یکی از اشتباهات رایج در استفاده از
سنگ مرمریت همین استفاده نامناسب آن در فضاهای خارجی است. اشتباهی که همه ما بار ها آن را دیده ایم.
3- سنگ رنگی نباشد زیرا سنگ مرمریت رنگی در معرض نور آفتاب رنگ خود را از دست خواهد داد.
مرمریت ها در فضای داخلی: یکی از مناسب ترین و به جا ترین استفاده از
سنگهای مرمریت، به کارگیری در فضای داخلی است.
مرمریت ها کاملاً برای ایفای چنین نقشی مستعد است و امتحان خوبی در این زمینه پس داده است. محل جولان
سنگ مرمریت به محض ورود به ساختمان از بدنه لابی کف، راه پله ، کف واحدها شروع می شود و مأموریتش را در فضای بسته به خوبی انجام می دهد. انواع رنگها به خصوص کرم استخوانی، رنگهای سبز، قرمز، قهوه ای، بژ، سیاه، خاکستری و تقریباً تنوع رنگی در
مرمریت ها پیدا می شود.
غیر ازتنوع رنگ، زیباترین نقشها را هم میتوانید در مرمریت ها پیدا کنید. این خاصیت به همراه ساب پذیری مناسب، باعث شده مرمریت برای فضای داخلی پیشنهادی بهینه به معنای واقعی باشد. چرا که در فضای داخلی سرما وگرما، برف و باران، تهاجم مواد خورنده، سایش و ضربه جدی وجود ندارد؛ در عوض کارکرد رنگ و معماری گرم و خودمانی در فضای داخلی بسیار مطلوب است. چنانچه این سنگها توسط ماستیکها و UV مخصوص آن فرآوری شوند، میتوانند تا حد بسیار زیادی قابلیتهای خود را افزایش دهند و همان طول عمر مورد نیاز ما را داشته باشند.